ABC bầu cử Tổng Thống Mỹ

 (viết phục vụ chuyện cá độ cho dĩa cơm trên tường)

Kỳ 1

Trên Thế giới có lẽ chỉ có nước Mỹ có kiểu bầu cử người đứng đầu quốc gia phức tạp, và tốn kém.
Nước Mỹ theo thể chế cộng hòa tổng thống chế nên tổng thống thực sự là người nắm quyền điều hành đất nước khác với các nước theo chế độ công hòa đại nghị như Đức, Ý, Israel, Ấn độ… thì tổng thống chỉ có quyền hành tượng trưng mang tính nghi lễ hơn là thực quyền (gọi nôm na là chuyên đi ăn đám giỗ)

Tổng thống Mỹ không được bầu theo lối phổ thông đầu phiếu nghĩa là ai hơn 50% số phiếu bầu của người dân thì lên làm tổng thống như Pháp hay các quốc gia theo chế độ cộng hòa tồng thống chế. Còn các quốc gia theo chế độ cộng hòa đại nghị thì tồng thống thường được bầu bởi quốc hội (thượng viên hoắc cả 2 viện tùy theo hiến pháp quy định)

Tại sao họ lại chọn lối bầu cử rối rắm như vậy từ hơn 200 năm trước?

Muốn vậy phải đi tìm hiểu hội nghị lấp quốc vào năm 1775 để soạn ra tuyên ngôn độc lập và hiến pháp Mỹ với các điều khoản vẫn tôn tại đến ngày nay, họ lập quốc hơn 200 năm mà chỉ có 1 bản biến pháp và các điều khoản thay đổi bổ sung gọi là “tu chính án” trong khi VN từ sau 1945 đến nay đã có 5 bản hiến pháp: 1946,1959, 1980, 1992 và 2013. Trong chuyện này thì chúng ta vượt xa nước Mỹ về…số lượng.

Ban soạn thảo trong hội nghị lập quốc do 5 người chấp bút nhưng chủ chốt gồm 3 người: John Adams, Benjamin Franklin và Thomas Jefferson. Trong đó Thomas Jefferson là người có những đóng góp rất quan trọng. Hai trong số này sau trở thành tồng thống thứ 2 và thứ 3 của nước Mỹ (John Adams và Thomas Jefferson), người còn lại sau làm chủ tịch quốc hội.

BS Huỳnh Thanh Hiến