Sử phải được ký, tức những sự kiện đã qua được ghi chép lại như nó đã là chứ không phải được soạn thảo trên bàn thương nghị như một giáo sư nào đó của Hà Nội đề nghị thương thuyết với phía China để thống nhất Sử Việt. Cùng là Sử, nhưng Sử ký khác hơn Sử nghị!
Tương tự vậy, nghệ thuật không thể được sản xuất theo đơn đặt hàng mà phải được sáng tác bằng tâm tư tình cảm, bằng cả tấm lòng của người nghệ sĩ. Khi đó, nghệ sĩ và tác phẩm hòa quyện vào nhau thành một, không còn phân biệt đâu là nghệ sĩ, đâu là tác phẩm nghệ thuật nữa. Trong tác phẩm nghệ thuật luôn đâu đó phảng phất con tim và khối óc của người nghệ sĩ làm ra tác phẩm.
Còn lại, cái được sản xuất theo đơn đặt hàng tuy có thể mang màu sắc, dáng dấp giống như nghệ thuật. dễ khiến ta nhầm lẫn đó là nghệ thuật. Nhưng không chắc, thực chất có khi đó chỉ là những sản phẩm công nghiệp vô hồn, được sinh ra để phục vụ cho những nhu cầu nào đó rồi chết đi theo đúng quy trình, như người ta quăng cái ly giấy vào thùng rác sau khi uống nước vậy!
Ngoài "Dư âm" ra, nhạc sĩ tài hoa Nguyễn Văn Tý còn tác phẩm nghệ thuật nào để người đời trân trọng ghi sâu vào ký ức? Hay chỉ còn là những sản phẩm công nghiệp được sản xuất theo đơn đặt hàng, những quả trứng được gà đẻ ra sau khi gà được cho ăn lúa? Liệu những "Bài ca năm tấn", "Em đi làm tín dụng", "Dáng đứng Bến Tre"...có là những tác phẩm nghệ thuật?
Xin chú ý, cái giống nghệ thuật không chắc đã là nghệ thuật.
Cho nên, thôi, hãy để ông yên nghỉ và đừng tốn thời gian suy nghĩ tại sao ngoài "Dư âm" ra, người đời không còn nhớ đến "tác phẩm" nào nữa của ông. Bởi cùng là phẩm, nhưng tác phẩm khác hơn sản phẩm.
R.I.P ông, nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý!
Giang Kiến Phương
